Een kwartet van Nederlandse muziekfestivals

Wat goed en mooi is, hoeft niet altijd ver weg te zijn. Dat bewijzen deze vier hoogstaande festivals wel die Nederland rijk is. ‘Spanga’ en het Oranjewoud Festival in Friesland, het Internationaal Kamermuziekfestival Schiermonnikoog en het Internationale Lied Festival Zeist (ILFZ), zij hebben immers hun bestaansrecht en grote kwaliteiten al veelvuldig bewezen.

Opera Spanga 

Het Verona van Weststellingerwerf 

Stichting Spanga produceert sinds 1989 op eigenzinnige wijze opera’s en operafilms in het Friese plaatsje Spanga. Het gezelschap zet zich in om het medium opera springlevend te houden; “alleen de onvoorspelbaarheid is voorspelbaar”, aldus ‘Spanga’. De locatie, het kleine dorpje Spanga (200 inwoners) draagt bij aan het grote succes. Artistiek leider Corina van Eijk (1961) regisseerde in 1989 de eerste opera, L’Elisir D’Amore van Donizetti, in haar eigen achtertuin in Spanga. De eerste serie openluchtvoorstellingen was door mond-tot-mond-reclame en door een aantal uitstekende recensies meteen uitverkocht. Dit smaakte naar meer en het jaar daarop verhuisde het gezelschap naar het weiland tegenover Corina’s huis. In een grote half open tent, met gebruik van ontworpen- en natuurlijk decor bracht Opera Spanga Verdi’s meesterwerk Rigoletto. De basis voor een eigenzinnig operagezelschap was gelegd.

In 1991 volgde Les Contes D’Hoffmann van Offenbach en zo volgde iedere zomer een andere opera. Sinds 2003 produceert het gezelschap ook operafilms en inmiddels namen zij Verdi’s Rigoletto, Saint-Saens’ Samson and Delilah, Mozarts/Van Bergeijks Donna Giovanna en Puccini’s Gianni Schicchi op. Deze laatste werd met live orkest vertoond tijdens het 25-jarig jubileum in de zomer van 2014.
In het kader van Culturele Hoofdstad Leeuwarden-Fryslân/Valletta 2018 ging Verdi’s Aida zowel in Spanga als in de Maltezer hoofdstad Valletta in première. In 2019 presenteerde Corina de double-bil l Pagliacci & Il Tabarro, waarmee tevens het 30-jarig jubileum van Opera Spanga werd gevierd. Vanwege het jubileum verscheen tevens het boek Opera in het weiland over 30 jaar Opera Spanga.

Corina van Eijk: artistiek leider, regisseur, producent en docent

Corina van Eijk studeerde op 21-jarige leeftijd af aan de regieafdeling van de Toneelacademie in Maastricht. Na het afronden van haar studie acteerde zij een seizoen in het Nederlandse theatercircuit, alvorens zij zich geheel tot de regie ging wenden. Corina doceerde toneel aan zangstudenten van het Utrechts Conservatorium en aldaar regisseerde zij tevens haar eerste opera, Der Schauspieldirector van Mozart. Zij assisteerde Nuria Espert in de Brusselse La Monnaie en Dietrich Hilsdorf bij Aida in het Aalto-Theater in Essen. Inmiddels had zij in haar eigen woonplaats Spanga ‘Stichting Spanga het Verona van Weststellingwerf’ opgericht en in 1989 regisseerde zij dus al de eerste opera in haar eigen achtertuin. Als actrice speelde Corina onder meer Belle en Marie Antoinette is niet dood. Hiernaast gaf zij les aan de studenten van de Academie voor Expressie door Woord en Gebaar te Kampen en aan de Jeugdtheaterschool Friesland, waar zij tevens haar eerste film regisseerde. Bij de Nationale Reisopera regisseerde zij in 1993 Les Pecheurs des Perles van Bizet. Deze opera regisseerde zij tevens in het Duitse Ludwigshafen en in het Operahuis van Linz (Oostenrijk).

Inmiddels heeft Corina tientallen operaregies op haar naam staan in Spanga, maar daarnaast ook elders. Zo regisseerde zij in 1994 Samson et Dalila van Camille Saint-Saëns in het Operahuis van Nantes in Frankrijk. De voorstelling werd in Nantes door de pers zeer positief ontvangen, maar het publiek scandeerde teksten als: “Alle Hollanders zijn viezeriken” en “In het cachot met de regisseur, ook al is het een vrouw”. Bij de Nationale Reisopera regisseerde Corina van Eijk in 1995 Verdi’s La Forza del Destino.

In 2003 werkte Corina met de Friese band Reboelje aan de rockopera Gysbert, Gysbert. In 2004 regisseerde zij in New York, in coproductie met Nine Circles Chamber Theatre, When Samson met Delilah, een adaptie voor mezzosopraan en viool van Saint-Saëns’ Samson et Dalila, met muziek van de Amerikaan Bruce Saylor. Deze voorstelling ging in januari 2005 op tournee langs de Nederlandse schouwburgen. In de zomer van 2004 ging de door haar geregisseerde opera Buwalsky, a Road Opera van de Amerikanen Mel Marvin en Jonathan Levi in Spanga in wereldpremière. Deze door Opera Spanga geïnitieerde en geproduceerde multimedia-coproductie ging datzelfde jaar op tournee door de USA. In 2005 ging in Zwolle de opera Sancta Susanna van Hindemith in première. Corina regisseerde de originele vrouwenversie van deze opera en zij nodigde Margrith Vrenegoor uit om een mannelijke versie van dezelfde opera te regisseren. In 2011 schreef, regisseerde en produceerde zij voor de NTR de operafilm Donna Giovanna, die in de zomer van 2012 in première ging in een drive-in bioscoop.

Corina regisseerde in 2016 voor NedPhoGO Monique Krüs’ en op het Oranjewoud Festival ging de door haar geproduceerde en geregisseerde voorstelling The Electric Flute, vrij naar Mozarts Die Zauberflöte. Datzelfde jaar begon zij een internationale samenwerking met twee scholen en samen met hen en met haar artistieke team bereidde ze de multimediavoorstelling Aida van Verdi voor. In 2018 ging bovendien in Valetta de door haar geschreven en geregisseerde opera van Monique Krüs, Corto Maltese, a ballad of the Salty Sea in première.

Geniet van de prachtige aria van Don José uit Carmen,”La fleur que tu m’avais jetée”. Hier gezongen door Jussi Björling in een wel hele aparte setting: 

Oranjewoud Festival

De kracht van klassieke muziek in de natuur - augustus 

Oranjerie © Cor Pot Fotografie                                         Noa and Friends © MajankaFotografie

Oranjewoud is een veelzijdig, prikkelend en laagdrempelig internationaal klassieke-muziekfestival. Het festival duurt vier dagen en vindt plaats op binnen- en buitenlocaties in het historische Parklandschap Oranjewoud. Wie kan het beter verwoorden dan de leiding van het festival zelf?

“Als organisatie bruisen wij van nieuwe ideeën en rusten niet voordat wij ze hebben gerealiseerd. Onze missie is het levend, inspirerend en bewegend houden van klassieke muziek om daarmee het huidige en toekomstige publiek in het hoofd en het hart te raken. Simpeler gezegd: klassiek lééft en dat laten wij zien, horen en voelen! Achter de klassieke traditie schuilt een enorme rijkdom die wij hartstochtelijk koesteren. Juist daarom staat vernieuwing bij ons centraal. Die manifesteert zich van locatiespecifieke concerten tot panculturele verbindingen. Wij versterken de band tussen onze bezoekers en de muziek door deze blijvend te vernieuwen en aan te sluiten bij de belevingswerelden van het publiek. Daarnaast fungeren wij als katalysator, ontwikkelaar en ondersteuner van makers en musici. Iedereen die het festival voor het eerst bezoekt, wordt verrast door de paradijselijke sfeer van de omgeving. Wat óns pas echt inspireert, zijn de vele verborgen elementen en verhalen, zoals een ondergrondse koude-oorlogsbunker, de Ecokathedraal van kunstenaar Louis le Roy of het kleine hotelzwembad. 

Met onze centraal in het parklandschap gelegen Proeftuinen en het omliggende hoofdprogramma weten wij een breed publiek aan ons te binden. Wij laten ze kennismaken met klassieke muziek in al haar veelkleurigheid en verschijningsvormen.”

De foto’s – ook met Yoram en Franca Klaus, ons contactpersoon bij het festival, erop - geven een leuke impressie.

Bekijk de aftermovie van het festival uit 2019: 

Yoram aan het woord op locatie, in 2020:

Internationaal Kamermuziekfestival Schiermonnikoog

Het Internationaal Kamermuziekfestival Schiermonnikoog is een zesdaags festival in oktober dat muziek combineert met de natuur. Daarnaast biedt het festival masterclasses, muziekdocumentaires, lezingen en natuurexcursies. Meer dan zestig nationale en internationale musici komen jaarlijks in deze week van oktober naar het eiland om daar in alle rust concerten te geven. De intimiteit van kamermuziek en de unieke natuurbeleving op het eiland versterken elkaar en geven het festival een bijzonder karakter.

Speciaal voor jonge musici organiseert het festival sinds 2012 in maart het Festival Jong Talent. Het festival verwelkomt finalisten en prijswinnaars van diverse concoursen en musici van de Muziekkapel Koningin Elisabeth. Toptalenten van over de hele wereld krijgen de mogelijkheid om concerten te geven en masterclasses te volgen bij vermaarde masters als Nobuko Imai (altviool), Jan Wijn (piano), Philippe Graffin (viool), Jeroen Reuling (cello) en Gary Hoffman (kamermuziek). Een week lang is het eiland het podium voor jonge internationale toptalenten.
Geen wonder – mede ook gezien het feit dat wij maar 20 passe-partouts kunnen bemachtigen – dat de reis ieder jaar is volgeboekt!

In dit clipje krijgt u een goede indruk van de veelzijdigheid van het festival:

Tijdens de 5-daagse Hannick muziekreis naar Schiermonnikoog vinden er dagelijks meerdere concerten, masterclasses, lezingen en filmvertoningen plaats op het eiland. Onze deskundige reisleiders maken uit het grote aanbod een zo aantrekkelijk mogelijke keuze. Daarnaast verzorgt uw reisleider muziektoelichtingen en begeleidt u ook tijdens de (facultatieve) natuurexcursies en wandelingen op het eiland.

Internationaal Lied Festival Zeist 

Het Internationaal Lied Festival Zeist (ILFZ) is het enige festival in Nederland waar het lied centraal staat. Middenin het lommerrijke Zeist, op een steenworp afstand van Slot Zeist, is de kerk van de Evangelische Broedergemeente dit jaar voor het vijfde jaar de concertlocatie. De combinatie van liedkunst, waarin de natuur vaak zo’n prominente plaats inneemt, en de locatie garanderen urenlang luisterplezier.

                                                                                                        © Mel Boas

De Hannick Muziekdag van 2016

De eerste editie van het Internationaal Lied Festival Zeist vond plaats van 17 tot en met 22 mei 2016 en daarbij was Hannick Reizen ook te gast. Sterker nog, de Hannick Muziekdag vond op 21 mei in Zeist plaats en hebben wij in nauwe samenwerking met Hotel Figi en het festival georganiseerd. Deze eerste editie was geheel gewijd aan de ultieme liedcomponist Franz Schubert. Na de lunch hebben wij genoten van een prachtig recital door de wereldberoemde mezzosopraan Bernarda Fink, aan de vleugel begeleid door Anthony Spiri. Na afloop van het concert was er in het nabijgelegen Koetshuis gelegenheid om, onder het genot van een glaasje wijn, nog even na te praten met elkaar en de artiesten de hand te schudden. 

Het lied (weer) op de kaart zetten in Nederland voor een breed publiek, dat is de centrale missie van het Internationaal Lied Festival Zeist. Door het organiseren van een jaarlijks festival. Door het leggen van vernieuwende verbindingen tussen de rijke traditie en moderne interpretatie. Door hedendaagse internationaal gerenommeerde liedvertolkers in contact te brengen met nieuwe generaties. Door het bevorderen van talentontwikkeling op het gebied van klassieke muziek. Door het publiek niet alleen de gelegenheid te geven luisterend te genieten, maar ook zelf actief deel te nemen aan het festival. Door te kiezen voor een sfeervolle en groene locatie met een fantastische akoestiek, op een centrale, goed bereikbare plek in het land: de Kerk van de Evangelische Broedergemeente in de lommerijke omgeving van Slot Zeist. Zie hier de doelstellingen van dit nieuwe initiatief. Dat roept de vraag op hoe dit initiatief tot stand gekomen is?

Na het eerste festival volgden jaarlijks in mei drie succesvolle edities. 2020 had een feestelijk jaar moeten worden, maar het eerste lustrum moest worden afgezegd vanwege de coronapandemie en in september overleed Aat Klompenhouwer. Twee gebeurtenissen met een grote impact. Maar het festival staat als een huis en heeft in korte tijd een vooraanstaande plek verworven in het Nederlandse en Europese muzieklandschap.

Sopraan Elly Ameling, een alom erkend autoriteit op het gebeid van de zang- en liedkunst, fungeert als beschermvrouwe van het ILFZ en het artistieke team bestaat uit artistiek leider Robert Holl en de programmeurs bariton Henk Neven en pianist Hans Eijsackers. Maartje van Wegen en Raoul Steffani fungeren als ambassadeurs van het festival.

Thema van het Festival van 2021: fin de siècle

In 2021 is als thema voor het festival gekozen: fin de siècle. Het einde van de 19^e en begin van de 20ste eeuw was een tijd vol verandering en onrust. Deze turbulente periode en het effect die zij had op de liedkunst loopt als een rode draad door alle programmaonderdelen heen. Want het was juist tijdens het fin de siècle dat indrukwekkende en beroemd geworden liederen het levenslicht zagen. Componisten als Fauré, Wolf, Mahler, Strauss, Rachmaninov, Debussy, Schönberg en Berg zochten elk op hun eigen manier naar nieuwe klanken, daarbij geïnspireerd door dichters als Rückert, Eichendorff, Verlaine en Baudelaire. Ter ere van zijn honderdste sterfdag is er ook bijzondere aandacht voor het werk van Alphons Diepenbrock.

“Luister toch naar Diepenbrock” kopte Micha Spel begin dit jaar in de NRC. Eindelijk begint men in te zien wat voor geweldige componist ons land heeft voortgebracht. Dit jaar is het een eeuw geleden dat Alphons Diepenbrock (1862-1921) overleed. Luistert u naar het lied ‘Mandoline’, gezongen door Claron McFadden, met aan de vleugel Leo van Doeselaar: