Meedrijven op de stroom: Bijzondere riviercruise over de Mekong

De opkomende zon weerspiegelt in de rivier de Mekong terwijl de oever ontwaakt. De ochtenddauw hangt als een zilveren bruidssluier boven het water. Vogels roeren zich, rook kringelt op boven rieten daken, hanen kraaien. Een cruise op het kleinschalige schip Mekong Discovery van Vietnam naar Cambodja is de ultieme onthaasting.

Vooral de vroege ochtenden op de Mekong zijn betoverend wanneer de vissers hun netten uitgooien en ophalen, soms vol spartelende vis. Op het rimpelloze water drijven lotusbloemen als kleine, roze sterren.
Wie de Mekong wil begrijpen, hoeft alleen de Aziatische keuken te proeven: zoet, zuur, bitter en zout. Tijdens een riviercruise van Vietnam naar Cambodja kom je die vier smaken overal tegen in geuren, gerechten, verhalen en herinneringen.

Op de markt bij Cái Bè in Vietnam ruikt het naar jasmijn en verse basilicum. Mandjes vol rood en wit drakenfruit, jackfruit, custardappel en sapodilla lonken. Allemaal vruchten die we nooit eerder proefden. We ontmoeten Thu (39) die langs de Mekong-delta opgroeide. „Het leven is hier makkelijk”, zegt de moeder van een dochter, die als gids haar brood verdient. „We hebben minder stress dan de mensen in het noorden die te maken hebben met overstromingen en andere natuurrampen.”

Alles eten

Je kunt het eten als het ware zo vanuit je bed uit het water plukken, vertelt Thu. „We hebben heel veel verschillende soorten vis. Wij Vietnamezen eten alles wat loopt, vliegt en zwemt”, grapt ze.
„Sommige mensen eten zelfs ratten en slangen. Een slang in een fles kruidenwijn marineert lekker. Sterk spul, hoor. We hebben nooit honger, we leiden een simpel leven in een vredige atmosfeer. Als je moe van de stad bent, kun je hier helemaal tot rust komen.”

We bezoeken met haar een drijvende visboerderij waar meervallen in houten kooien in de stroming zwemmen. „Vis moet nog bewegen als je ’m koopt, dan weet je dat hij vers is”, grijnst Thu. Zij vertelt dat er meer vissoorten in de Mekong dan in de Amazone leven, waaronder bedreigde soorten als de reuzenmeerval. Ook de roze dolfijn is kwetsbaar. Het leven in de Mekong-delta kent nieuwe problemen door bevolkingsgroei, dammenbouw en vervuiling, aldus Thu. Lastige uitdagingen volgens haar omdat meer dan 60 miljoen mensen in Thailand, Laos, Cambodja en Vietnam direct afhankelijk van de Mekong zijn voor hun voedsel, inkomen en dagelijks leven. Zelf groeide de vrolijke en grappige Thu op in een klein dorpje aan de oevers van de rivier. „Mijn ouders zijn boeren, ze hebben altijd hard gewerkt om hun drie dochters naar de universiteit te kunnen laten gaan. Nu zorgen wij voor hen.” „Mijn dorpje kreeg pas in 2001 elektriciteit en in 2015 water. Toen ik een wasmachine voor mijn moeder kocht, deed ze nog heel lang de was met de hand en klaagde ze dat ik haar elektriciteitsrekening omhoog joeg met dat moderne ding.”

Opvallend is Thu’s open en directe houding, wat volgens haar een kenmerk van de Mekong-bewoners is. „We hebben bijna een Nederlandse aard.” Wanneer we in het dorpje aan de oever een bouwwerk in de tuin ontwaren, vertelt ze meer over het verschil tussen de generaties. „De meeste ouderen steken al hun spaargeld in zulke tuintempels om overleden familieleden te eren. Op de sterfdag van die persoon koken we een maaltijd en brengen we die naar het graf.” „Bij ons in de tuin ligt heel wat familie begraven, van sommigen weet ik niet eens de naam. Heel disrespectvol, vindt mijn moeder. Ik denk dat de geesten geen Engels verstaan, dus ik kan je wel vertellen dat ik vind dat mijn ouders hun geld op een betere manier kunnen besteden dan aan tuintempels bouwen en onderhouden. Dat vinden meer mensen van mijn generatie.”

Nachtmerrie

De volgende ochtend vertelt Thu dat ze die nacht een nachtmerrie over haar voorouders heeft gehad. „Misschien verstaan ze toch Engels en hebben mijn ouders gelijk dat ik meer respect naar mijn overleden familieleden moet tonen”, concludeert ze.

Tijdens een kookworkshop aan boord leren we van de chef-kok dat de essentie van de Aziatische keuken is dat de smaken zoet, zuur, bitter en zout worden gemengd voor een complex en gelaagd gerecht. Precies die elementen vinden we terug in deze Mekong- rivierreis van Vietnam naar Cambodja, waarin elke streek een eigen smaak aan de reis toevoegt. Thu vertelt dat we maar een klein stukje zien. „De rivier ontspringt op het Tibetaanse Hoogland en stroomt vervolgens door China, Myanmar, Laos, Thailand, Cambodja en Vietnam om uiteindelijk via de Mekong-delta in de Zuid-Chinese Zee uit te monden.”

Zoet is de geur van de paarse waterlelies die overal in de rivier meewiegen met de stroming en die van lotusbloemen en jasmijn in de tuinen van de kleine dorpjes op de bedding.

Het zuur vinden we niet alleen in de dagelijkse gerechten terug, maar ook in de geschiedenis van Vietnam. In Ho Chi Minstad, het oude Saigon, staat het War Remnants museum dat aan de Vietnamoorlog (1955-1975) is gewijd. Confronterend om te zien welke gevolgen deze oorlog tegen Amerika heeft gehad. Met miljoenen doden tot gevolg en slachtoffers van napalm en het ontbladeringsmiddel Agent Orange dat generaties later nog steeds voor misvormingen zorgt.

Probeer als Nederlandse maar eens in de tunnels van de Vietcong te komen... De Cu Chi-tunnels bij Ho Chi Minhstad zijn dusdanig smal dat een deel is aangepast voor toeristen om erin te kunnen kruipen en in de buurt te komen van de ervaring die de guerillastrijders van de Vietcong hadden tijdens hun ondergrondse leven in de Vietnamoorlog. De tunnels strekken zich uit over 200 kilometer en hebben meerdere lagen, soms zelfs met complete keukens, ziekenhuizen en werkplaatsen.

Zuur zit niet alleen in limoensap in de gerechten, maar ook in het verleden. Wanneer de rivier Cambodja binnenstroomt, wordt het verhaal bitterder. Gids Wanty (36) die bij de grens het stokje van Thu heeft overgenomen, verloor drie broers onder het bloedige regime van Pol Pot. In de zogeheten Choeung Ek Killing Fields markeren lage grasheuvels massagraven; schedels in een glazen stoepa herinneren aan de gruwelen. In het voormalige martelcentrum Tuol Sleng (S-21) overleefden slechts zeven mensen. Een van hen, Chum Mey, zit nog vaak bij de poort om zijn verhaal te delen.

Minnaar

Het zoet van de liefde vinden we terug in het witte herenhuis langs de Mekong waar de man woonde die een affaire met de Franse schrijfster Marguerite Duras kreeg. De bestseller die zij over deze gepassioneerde verhouding schreef, De minnaar, werd succesvol verfilmd. Het huis ademt nog altijd de sfeer van het lang vervlogen Franse koloniale rijk. Als je in de schommelstoel in de tuin zit en de bedwelmende geur van de roze magnolia ruikt, kun je je goed voorstellen hoe de piepjonge Duras in de ban raakte van de knappe en rijke man én van het bedwelmende oude Indochina. Zoete liefde en zoute tranen gaan hand in hand toen bleek dat de Chinese miljonair al was uitgehuwelijkt aan een plaatselijke schone.

Met een ’waterzegening’ door een monnik in oranje gewaad in een eeuwenoude tempel in Kampong Tralach besluiten we onze bijzondere reis. Terwijl de monnik zijn mantra’s prevelt en het water over onze handen stroomt, spoelen de beslommeringen van ons af.

Terwijl de zon langzaam zakt en het water de kleur van abrikozen aanneemt, besef ik hoe de rivier, net als het leven zelf, nooit stilstaat en altijd onderweg is, altijd veranderend. Misschien is dat wel de mooiste les van de Mekong: dat je niet alles hoeft te begrijpen of vast te houden, maar soms gewoon mag meedrijven op de stroom, in het vertrouwen dat het water je precies brengt waar je op dat moment moet zijn.

Zo kom je er

Wij vlogen met Singapore Airlines van Amsterdam naar Singapore in 12,5 uur. Daarna naar Ho Chi Minhstad in Vietnam in 2 uur en 10 minuten. Na een uitgebreid stadsbezoek en verblijf in hotel Park Hyatt Saigon gingen we in Ho Chi Minhstad aan boord van de Mekong Discovery en ontscheepten we in Koh Chen in Cambodja.

Varend boetiekhotel

Wij reisden met Destin, een reisorganisatie die bekend staat om kleinschalige, luxe riviercruises. Wij voeren op het gloednieuwe vijfsterren-hotelschip Mekong Discovery, een varend boetiekhotel compleet met kleine golfbaan, jacuzzi en wandelpad op het dek. Er kunnen 36 passagiers aan boord en er varen 36 bemanningsleden mee. De zeer comfortabele suites hebben panoramaramen en soms een balkon.

Dit artikel is op zaterdag 28 juni 2025 verschenen in het VRIJ Magazine van De Telegraaf. Tekst: Daphne van Rossum.

Heeft u interesse in het maken van een Mekongcruise? Bekijk dan ons aanbod!