Elbphilharmonie in Hamburg

Parijs kent de Eiffeltoren, New York heeft Brooklyn Bridge en Sydney is apetrots op haar Opera House. Grote steden hebben zo hun eigen iconische beeldmerk en sinds acht jaar wordt ook havenstad Hamburg in toenemende mate herkend door één enkel bouwwerk. Een stoer kasteel op de kade, een sprookjespaleis aan de rivier. Maak kennis met de Elbphilharmonie!

Zelden heeft de bouw van een concertzaal voor zovéél hoofdbrekens gezorgd als de Elbphilharmonie. Gelegen in het gerenoveerde stadsdeel Hafencity heeft het stadsbestuurders jarenlang wakker gehouden. Waar men rond de eeuwwisseling uitging van ca. 77 miljoen euro aan kosten, was dit bij het leggen van de eerste steen in 2007 al bijgesteld naar 114 miljoen. Nadat het jaar van de oorspronkelijke oplevering – 2010 – niet werd gehaald, voorzag men in 2014 een kostprijs van 789 miljoen euro.  Uiteindelijk zou het gebouw ten tijde van de opening in januari 2017 866 miljoen euro kosten, maar met wat voor een resultaat… In de Elbphilharmonie heeft Hamburg een uitdagend, sprookjesachtig muziekpaleis gekregen, met ook nog eens een héél goede akoestiek.

Knooppunt van handelsroutes

De Elbphilharmonie is gebouwd op een plek die oorspronkelijk een opslagplaats was voor cacao, thee en tabak. Met haar perfecte ligging vormde Hamburg ook in het verleden een belangrijk knooppunt van handelsroutes langs de Noord- en Oostzee. Het ontwerp was in handen van Herzog & de Meuron: een Zwitsers architectenbureau met een even schitterende als curieuze verzameling bouwwerken, zoals de Londense Tate Gallery en het Bayern München Stadion. De architectuur voorzag in een gebouw met een glazen gevel van ruim 1.000 glaspanelen, ieder bedrukt met een uniek, handgemaakt patroon. De akoestiek werd verzorgd door de Japanse ingenieur Yasuhisa Toyota, die ook de akoestiek van de Walt Disney Concert Hall in Los Angeles en de renovatie van het Opera House in Sydney verzorgde. In de wand van de zaal werd een pijporgel met 65 registers verwerkt.

Met een hoogte van 26 verdiepingen – ons Concertgebouw kent er drie… – is het gebouw van ver buiten de stad te zien, waarbij de weerspiegeling van het water en de stad in de gevel voor een sprookjesachtig effect zorgt. Wanneer de concerten in volle gang zijn heeft het gebouw in de avond iets van een gigantisch kristal. De grote concertzaal heeft een capaciteit van 2.150 personen en is bereikbaar via een 82 meter lange roltrap. Deze roltrap is een attractie op zichzelf en biedt een prachtig zicht op het interieur van de Elbphilharmonie. Boven aangekomen biedt het Plaza een uniek uitzicht over Hamburg en haar haven.

Spectaculaire aantrekkingskracht

De komst van de Elbphilharmonie vormde een spectaculaire uitbreiding van de op zichzelf al fraaie Hamburgse muzikale infrastructuur. In de Laeiszhalle kende de stad sinds 1908 een mooie en ruime (traditionele) concertzaal. De vraag waarom een tweede concertzaal nodig was laat zich eenvoudig beantwoorden: als Stadsdeelstaat en tweede stad van Duitsland kent Hamburg ruim 5 miljoen inwoners. Een blik op de uitgaansagenda bevestigt dat zowel de Elbphilharmonie als de Laeiszhalle bijna avond na avond bespeeld worden. Dit naast de beroemde Hamburgse Staatsoper met een capaciteit van bijna 1.700 stoelen.

Meteen vanaf de opening bleek de Elbphilharmonie een enorme aantrekkingskracht op internationale orkesten, dirigenten en solisten te hebben. De maandagenda vormt een echte Who is who? van de internationale muziekwereld. Ook onze Nederlandse orkesten en musici doen de Elbphilharmonie regelmatig aan. Van het Koninklijk Concertgebouworkest en Amsterdam Sinfonietta tot Jaap van Zweden en Janine Jansen, ze zijn (vrijwel) jaarlijks in Hamburg te bewonderen.

Ook het omliggende gebied maakt een bezoek aan de Elbphilharmonie de moeite waard. De geplaagde stadbestuurders – ten tijde van de bouw was voormalig bondskanselier Olaf Stolz burgemeester van Hamburg – hadden de voorzienigheid ook het oude industriële gebied rond de concertzaal van een geweldige opknapbeurt te voorzien. Hafencity is daarmee een uiterst aantrekkelijke nieuwe uitgaansbestemming geworden en een bezoek aan de Hamburgse Kunsthalle en de Staatsoper maken een stedentrip compleet.

Bezoek de Elbphilharmonie tijdens onze muziekreizen naar Hamburg.